Na een succesvolle pilot van 2016 -2018 is de sociaal psychiatrisch verpleegkundige (SPV’er) een vaste waarde geworden bij Jeugdbescherming in de regio Amsterdam-Amstelland. Het team van drie SPV’ers wordt dit jaar verdubbeld naar zes. Ook wordt de inzet uitgebreid naar de William Schrikker Stichting. We vroegen Pieter Bijkerk, vanaf de start in 2016 betrokken, naar de ins en outs.
Wat was destijds de reden om de samenwerking met de volwassen GGZ te starten?
In Nederland zijn er 577.000 kinderen onder de 18 jaar met een ouder of verzorger met een psychische aandoening of verslaving. Daardoor komt het in deze groep regelmatig voor dat ouders belemmerd worden in hun opvoedrol. Onderzoek in onze organisatie toonde aan dat bij zeventig procent van de ouders die we begeleiden, sprake is van psychiatrische problematiek. Onze gezinsmanagers worstelden in de samenwerking met deze ouders en daar wilden we hen graag bij ondersteunen.
Wat betekent de samenwerking met de volwassen GGZ voor jullie gezinsmanagers en gezinnen die jullie begeleiden?
De samenwerking met SPV’ers van Arkin, de GGD en GGZ inGeest (de laatste vanaf 2023) opent voor onze gezinsmanagers de deur naar meer effectieve gesprekken met de ouders. Bij de eerste bezoeken aan het gezin nemen zij altijd een SPV’er mee. De focus van de SPV’er is specifiek gericht op de ouders en zij gaan met hen in gesprek en denken mee vanuit hun positie. We voegen hiermee psychiatrische expertise aan het team toe en kunnen eventuele problemen en onbegrepen gedrag bij ouders, die hun belemmeren bij het opvoeden, eerder herkennen en helpen duiden. De ervaring leert dat ouders zich zo beter gezien en begrepen voelen. Hierdoor kunnen gezinsmanagers zich nog beter richten op de blijvende veiligheid in het gezin.
Wat zijn de geleerde lessen tot nu toe?
Dat het meerwaarde heeft dat onze SPV’ers standaard meegaan op het eerste huisbezoek bij het gezin. Gezinsmanagers kunnen en weten veel maar de specifieke expertise om onbegrepen gedrag bij ouders te duiden ligt bij de SPV’er. Dat het belangrijk is dat we aansluiten bij alle rollen die een ouder heeft. Dus als opvoeder met psychiatrische problematiek die impact heeft op de ontwikkeling van de kinderen. En als individu die aandacht wil voor zijn welzijn. De veiligheid van kinderen is altijd leidend. Dat het niet zozeer gaat om de diagnose van de ouder maar om het gedrag. Het gesprek met het gezin gaat dan ook om dit daadwerkelijke gedrag en niet om een diagnose. Dat we leren van elkaar. SPV’ers kijken nu meer naar de opvoedrol van de ouder en de effecten daarvan op het veilig opgroeien van het kind. De gezinsmanagers kunnen beter omgaan met gedragingen van ouders en daardoor beter met hen in contact komen.
Welke knelpunten zou je graag nog beetpakken?
Het is nog niet gelukt om de SPV’er in te zetten in andere regio’s waar wij werken. Hoe leg ik dit uit aan gezinnen die daar wonen? We blijven in gesprek met deze gemeenten over de inzet van de SPV’er. Ook zien we soms dat ouders niet in gesprek willen met een SPV’er. Voor de gezinnen waarbij we ons ernstige zorgen over de veiligheid maken, zijn we een stappenplan aan het opzetten samen met de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam (SPA) van Arkin (in samenwerking met GGZInGeest). Als blijkt dat ouder(s) daadwerkelijk psychiatrische behandeling behoeven en ze daarvoor gemotiveerd raken, vormen de lange wachttijden bij sommige vormen van VGGZ-aanbod een belemmering. Het is lastig om ouders gemotiveerd te houden.
