Waarom gebruiken mensen nicotine, ondanks alle inzet om mensen niet te laten beginnen met of te laten stoppen met roken en vapen?
De systeemkaart nicotine biedt een nieuw perspectief op een hardnekkig vraagstuk: waarom blijven mensen roken en vapen, ondanks alle inzet om te ontmoedigen en te ondersteunen bij stoppen? De kaart maakt zichtbaar welke factoren dit gedrag in stand houden en hoe die elkaar beïnvloeden. Door dit complexe geheel in beeld te brengen, krijgen we niet alleen meer inzicht, maar ook concrete aangrijpingspunten voor verandering. Zo helpt de kaart ons richting te geven aan beleid en interventies die bijdragen aan de nicotinevrije generatie in Amsterdam.
De systeemkaart laat zien dat nicotinegebruik niet op zichzelf staat, maar het resultaat is van een samenhangend systeem. Factoren op verschillende niveaus spelen een rol: van landelijk beleid en regelgeving tot sociale normen, persoonlijke overtuigingen en de directe leefomgeving. Al deze elementen grijpen op elkaar in en versterken elkaar. Daardoor is het beginnen én doorgaan met roken of vapen vaak lastiger te doorbreken dan op het eerste gezicht lijkt.
De kaart is ontwikkeld door de Werkgroep Nicotinevrij van Amsterdam Vitaal & Gezond (binnen de coalitie Chronisch Zieken), in samenwerking met ervaringsdeskundigen (volwassenen en jongeren die roken of vapen), experts en op basis van wetenschappelijke literatuur. Het is geen volledige verklaring van álle oorzaken, maar wel een overzicht van de belangrijkste mechanismen die nicotinegebruik in stand houden. Door deze samen te begrijpen, kunnen we werken aan structurele veranderingen die effect hebben op de lange termijn. Samen zetten we zo stappen naar een gezonder, rookvrij Amsterdam.
